Hoe wonnen Turkse Trendyol riders hun staking? Analyse bond Umut-sen

Staak! Staak! Staak! De meeste riders kennen het concept van de werkonderbrekingsactie. Vanwege de befaamde Duitse stakingen van 2021, vanwege verhalen of van weleer… hoe dan ook. Stakingen zijn geen magie, het is hard werken, en als je dat niet doet, verlies je! Dus hoe win je een staking? Riders in Turkije bij Trendyol hebben een succesvolle – en misschien wel verrassende – stakingscampagne georganiseerd. Hier delen ze een deel van de analyse, lessen en een redelijk goed verhaal om op te starten.

Met dankbaarheid overgenomen van umutsen.org , die contact met ons heeft opgenomen.

In Turkije, net als elders, is de bezorgingseconomie een middel geworden voor particuliere bedrijven om flexibele arbeid zonder voordelen aan te bieden onder het valse voorwendsel van ‘zakelijk partnerschap’, terwijl ze hun winst vergroten. Hoewel klusbezorgers worden gelokt door de vrijheid om hun eigen werkuren te kiezen, tegen hogere tarieven te verdienen en “eigen baas te worden”, bevinden ze zich steeds vaker in precaire situaties waarin ze zelf de verzekering en de geïnstalleerde betalingen en onkosten van hun bestelwagens met een minimumloon betalen.

70% van de werknemers van Trendyol zijn afgestudeerden, voornamelijk jonge mannen. In de afgelopen tien jaar hebben particuliere universiteiten zich landelijk verspreid. Dienovereenkomstig hebben openbare universiteiten hun toelatingsquota uitgebreid. De verspreiding van de toegang tot het hoger onderwijs is ongetwijfeld een voordeel geweest voor jonge mensen die op het punt staan af te studeren in de markteconomie. Het project van de staat was echter niet bepaald het democratiseren van het hoger onderwijs. In plaats daarvan maakte het de meedogenloze privatisering van het hoger onderwijs mogelijk, terwijl het onderzoek en de vrijheid van denken aan openbare universiteiten verstikte en willekeurige prestatie-evaluaties oplegde aan hun faculteit. Vrijwel elke faculteitslijn werd aangespoord om externe financiering te zoeken om onderzoek te doen. Jongeren – 18 jaar oud en daardoor in staat het systeem in de problemen te brengen – werden gedwongen om twee tot vier jaar aan deze holle universiteiten door te brengen, gepacificeerd door hun afstand tot de arbeidsmarkt. Net als elders beseffen ook de Turkse jongeren hoe weinig de toekomst voor hen in petto heeft, terwijl ze nog maar tien jaar geleden een hogere carrière zouden hebben bereikt. De precaire bezorgers voelen de behoefte om in opstand te komen en zich te organiseren als ze beseffen hoe gevangen ze zijn in deze economische hachelijke situatie. Werknemers die terecht beledigd zijn dat ze naar de bodem van de kapitalistische voedselketen zijn getrokken, vechten niet alleen voor een beter loon, maar ook voor waardigheid op het werk. de jeugd van Turkije realiseert zich ook hoe weinig de toekomst voor hen in petto heeft, terwijl ze nog maar tien jaar geleden zouden zijn gestegen in hun carrière. De riders voelen de behoefte om in opstand te komen en zich te organiseren als ze beseffen hoe gevangen ze zijn in deze economische hachelijke situatie. Werknemers die terecht beledigd zijn dat ze naar de bodem van de kapitalistische voedselketen zijn getrokken, vechten niet alleen voor een beter loon, maar ook voor waardigheid op het werk. De Turkse jeugd realiseert zich ook hoe weinig de toekomst voor hen in petto heeft, terwijl ze nog maar tien jaar geleden op een hoger niveau zouden zijn gekomen in hun carrière. De riders voelen de behoefte om in opstand te komen en zich te organiseren als ze beseffen hoe gevangen ze zijn in deze economische hachelijke situatie. Werknemers die terecht beledigd zijn dat ze naar de bodem van de kapitalistische voedselketen zijn getrokken, vechten niet alleen voor een beter loon, maar ook voor waardigheid op het werk.

Trendyol is het snelste bedrijf ter waarde van 10 miljoen dollar in Turkije. Opgericht in 2010 door Demet Mutlu en gewaardeerd op 1 miljard dollar in 2018, steeg het bedrijf tot 16,5 miljard in 2021 nadat het Chinese multinationale technologiebedrijf Alibaba een belangrijke investeerder werd. Bovendien groeide Trendyol vorig jaar met 600%, goed voor 30% van de gehele Turkse markt. Volgens de gegevens van 2020 distribueert Trendyol bijna 1 miljoen producten per dag, met een jaarlijkse verkoop van 347 miljoen producten. Terwijl het bedrijf in de afgelopen vier jaar 16 keer is gegroeid, werd een loonsverhoging van 11% opgelegd aan riders. De werknemers van Trendyol met een bruto maandsalaris van 9000 TRY [625.90 USD op 7 maart 2022][1] + btw ontvingen een nettoloon tussen 2500-3000 TRY [173.88-208. 66 USD] na de laatste prijsstijgingen in brandstof, voertuigkosten en andere relevante uitgaven. De lonen, die ver onder het minimumloon lagen, versterkten het gevoel van waardeloosheid bij de bezorgers. De protesten begonnen dus op 26 januari toen de regering van Trendyol een kleine loonsverhoging aankondigde, waardoor de arbeiders ver onder de armoedegrens bleven.

Toen de bezorgers van de gig voor het eerst het hoofdkantoor van Trendyol met hun voertuigen blokkeerden, kwam dit voor velen als een schok en trok het de aandacht van het publiek. Hoewel deze directe actie voor sommigen misschien onverwacht was, hadden we sinds september 2021 al vergaderingen met werknemers van Trendyol – voornamelijk in Istanbul – die contact hadden opgenomen met Umut-Sen om strategieën te bedenken voor de nasleep van de verwachte aankondiging van loonsverhoging . Uren voor de eerste actie ontmoetten we Nakliyat-İş [Revolutionaire Unie van Transportarbeiders], een strijdlustige branchevereniging van DİSK [Confederatie van Revolutionaire Vakbonden van Turkije]. Ze hadden sterke banden met enkele van de andere brancheverenigingen van DİSK. Samen identificeerden we snel de meest efficiënte manier van communiceren met vertegenwoordigers van alle vestigingen volgens onze veiligheids-/vertrouwelijkheidscriteria. We benadrukken met opzet Istanbul vanwege de stedelijke dichtheid, waar het stopzetten van 60-70% van de bezorgservice de overwinning spoedig mogelijk maakte. Aan de andere kant, omdat er in Istanbul meer banen zijn dan op het platteland, zouden arbeiders in de stad meer risico’s kunnen nemen met hun acties tegen Trendyol.

Medewerkers van Trendyol gebruikten een Telegram-groep, waarmee juridische documenten en andere relevante informatie werden verspreid onder 2000 leden uit heel Turkije. Deze groep werd actief ingezet tijdens de driedaagse weerstand. Onder de groepsleden waren: Trendyol-managers, journalisten, leden van verschillende vakbonden en vertegenwoordigers van politieke partijen. Het stond open voor iedereen en was geen besluitvormend orgaan. We realiseerden ons dat onze communicatie op dit medium soms te versnipperd was. Het programma en de inhoud van de protesten werden samen met de vertegenwoordigers van de Trendyol-vestigingen, voornamelijk die in Istanbul, vormgegeven. Vervolgens zouden de actieplannen worden gedeeld met alle anderen in de Telegram-groep. Als Umut-Sen hebben we de communicatie en coördinatie tussen verschillende takken van Trendyol gefaciliteerd.

De eerste twee dagen viel er zware sneeuwval en de regering-Trendol probeerde de publieke opinie te manipuleren door te beweren dat arbeiders niet konden werken vanwege het slechte weer. Hoe dan ook, de arbeiders slaagden erin om tot 90% van het distributiewerk in Istanbul stil te leggen. In andere delen van het land wezen arbeiders op weersomstandigheden om het risico om ontslagen te worden tijdens het stopzetten van het werk te minimaliseren, en verhieven ze hun stem door in konvooien van voertuigen te paraderen. Op de tweede dag van het verzet identificeerden we twee adressen – een aan de Anatolische kant en een andere aan de Europese kant van Istanbul. Op deze
locaties kwamen arbeiders samen met de Assemblee van Afgevaardigden. Arbeiders die zich in konvooien van voertuigen verzamelden in het ontmoetingsgebied van Maltepe-Yenikapi – aan Europese kant – was een bewijs van de omvang van hun verzet. In andere delen van het land organiseerden we persberichten en konvooiparades in stadscentra. De collectieve mobilisatie van arbeiders bood ons de mogelijkheid om onze eisen te delen met werkende mensen in heel Turkije.

Het feit dat bijna alle bezorgers van Trendyol-riders actieve Twitter-gebruikers zijn, maakte het mogelijk om de stem van de straatprotesten rechtstreeks met het publiek te delen. Het Twitter-account “Trendyol Employees” [Trendyol Çalışanları], dat we samen met de medewerkers hebben aangemaakt, speelde opnieuw een centrale rol bij het vergroten van de zichtbaarheid van de protesten die in veel steden plaatsvonden. Toen het einde van dag twee van het verzet naderde, begonnen de regionale managers van Trendyol hun zogenaamde “zakenpartners” eindelijk als arbeiders te behandelen: er gingen geruchten dat de contracten van degenen die twee opeenvolgende dagen niet werkten, zouden worden beëindigd. De directe en tijdige betrokkenheid van het Umut-Sen Law Collective, wat inhield het luisteren naar de zorgen van de arbeiders en hun vragen te beantwoorden via een live-uitzending – waren ze de poging van Trendyol om het verzet te
breken te slim af.

Op de tweede dag van het verzet, met de arbeidersvergadering van vertegenwoordigers, riepen we op tot een massale demonstratie voor het hoofdkwartier van Trendyol in Levent, in het hart van Istanbul. We beseften dat het extra druk op het bedrijf zou leggen als we de collectieve woede van de straat in de voetsporen van Trendyol’s managementteam zouden brengen. Op dat moment maakte de directie een cruciale zet en riep alle medewerkers tegelijk naar de vestigingen. Ze beweerden dat het management een aankondiging zou doen op Zoom en probeerden de protesterende arbeiders uiteen te drijven. Deze cruciale stap verminderde inderdaad het aantal arbeiders dat zich voor het hoofdkwartier verzamelde. De aankondiging werd verschillende keren uitgesteld omdat ze de polsslag van de menigte peilden. Uiteindelijk legde het management een verklaring af met het argument dat er in de eerste plaats een misverstand was geweest en dat ze een loonsverhoging van 38,8% toestonden (12.500 TRY [869.36 USD op 7 maart 2022] + btw). De bezorgers lieten zich echter niet misleiden door de manier waarop Trendyol het verhaal te kwader trouw probeerde te beheersen. Ze hadden dagenlang strategisch en gezamenlijk het werk stopgezet en claimden de overwinning als de enige van hen – niet een welwillend gebaar van het bedrijfsmanagement. De bezorgers van Trendyol werkten actief aan het verdrijven van het verhaal van Trendyol en verspreidden het woord dat deze loonsverhoging hard verdiend was door de georganiseerde arbeiders. Ze hadden dagenlang strategisch en gezamenlijk het werk stopgezet en claimden de
overwinning als de enige van hen – niet een welwillend gebaar van het bedrijfsmanagement.

Nog steeds na deze grote overwinning blijven Trendyol-arbeiders, Umut-Sen en Nakliyat-İş [Revolutionaire Unie van Transportarbeiders] vergaderingen houden om de eenheid van arbeiders te versterken, nog steeds beraadslaagd over wat de beste organisatievorm is voor riders in Turkije vooruit – een coöperatie, een vereniging of een afzonderlijke vakbond.

De zwaarbevochten overwinning van de bezorgers van Trendyol-gig-bezorgers had een cruciale waarde, omdat het onthulde dat wanneer werknemers – wier lonen enorm aan waarde verloren door de hoge en fluctuerende inflatie – samenwerken, zelfs ’s werelds grootste bedrijven zich naar hun zin kunnen buigen. Het jaar 2022 begon met een hoog moreel voor arbeiders in klassenstrijd. Het feit dat de protesten van HepsiBurada, Aras Kargo, Yurtiçi Kargo, Scotty, Yemek Sepeti en Digiturk arbeiders direct na de Trendyol-protesten werden ontstoken, speelde een belangrijke rol bij de overwinning van Trendyol. Dit proces maakte in Turkije duidelijk dat de wereldwijde kluseconomie geen ontsnapping uit het systeem is, maar een manoeuvre om de rechten van werknemers uit te hollen. Bovendien toonden arbeiders aan dat leverings- en transportwerk van het grootste belang is, net als de metaal- of logistieke sector; ze hebben een aanzienlijke macht om de bedrijvigheid in het centrum en in de periferie van de stad te verstoren; en dat ze dankzij hun voertuigen snel bij elkaar kunnen komen en zich kunnen organiseren als ze dat willen. Degenen die weten hoe ze van anderen kunnen leren, hebben veel geleerd van werknemers in het hele land die zich organiseerden met behulp van nieuwe communicatietechnologieën; kreeg de capaciteit voor collectieve actie in de handeling; instinctief bedacht en onderschreven een gedisciplineerde vorm van actie, en vertrouwelijke processen van het kiezen van vertegenwoordigers. Maar bovenal lieten de arbeiders één feit naar voren komen in het bewustzijn van de arbeidersbeweging: degenen die zich organiseren en strijden, winnen.